Cuộc sống ngư dân miền Trung hiện nay

Ngư dân Thanh Hóa với tàu đánh cá của họ. Ảnh minh họa chụp tháng 10/2013.

AFP photo

Anh Vũ, thông tín viên RFA

   00:00/00:00

 Do tình trạng tình trạng biển nhiễm độc, nên tàu đánh cá của ngư dân 4 tỉnh miền Trung đang phải đậu kín bờ. Đã khiến cuộc sống của ngư dân hết sức bấp bênh.
Khó khăn trăm bề
Dưới các nhan đề "Xác xơ mùa biển lặng", "Thuyền ven bờ “nằm im”, tàu xa khơi vướng nợ"… của báo chí trong nước gần đây, đã lột tả hậu quả của thảm họa môi trường trên diện rộng tại vùng biển miền Trung, thuộc các tỉnh Hà tĩnh, Quảng bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế.

Điều đó không chỉ gây ra các thiệt hại lớn về kinh tế - xã hội trên diện rộng, mà đã làm cho số đông người dân dọc bờ biển miền Trung chạy dài hàng trăm km, lâm vào cảnh khốn đốn vì không có việc làm.
Ông Hoa một ngư dân ở Hà Tĩnh cho biết, bình thường bây giờ đang là mùa cao điểm đánh bắt cá, song cho dù biển không hề có thiên tai hay bão tố nhưng tàu thuyền vẫn phải nằm kín bờ không ra khơi. Ông nói với chúng tôi:
“Ngày hôm kia cá sào, cá bờ vẫn còn chết, tình hình bây giờ những người sống bằng nghề biển khó khăn rất nhiều, bởi vì cá chết hết rồi. Mà có đánh bắt được thì cũng không có người mua, mang ra chợ thị trấn rồi cũng phải mang đi đổ vì không ai dám ăn. Ở những vùng làm muối thì người ta cũng cấm vì biển đang ô nhiễm. Những người nuôi trồng thủy hải sản thì bây giờ cũng rât khó. Tất cả bây giờ chỉ ngồi ở nhà thôi.”

Ngày hôm kia cá sào, cá bờ vẫn còn chết, tình hình bây giờ những người sống bằng nghề biển khó khăn rất nhiều, bởi vì cá chết hết rồi.
- Ông Hoa, ngư dân ở Hà Tĩnh

Bà Thành ở Hương Trà, Huế cho biết: từ khi cá chết hàng loạt, gia đình bà ra biển thì không được và không có việc làm. Với một tâm trạng lo lắng bà Thành bày tỏ:
“Chả biết thế nào được. Nhà nước phải có trách nhiệm giúp đỡ cho ngư dân 4 tỉnh miền Trung để đền bù thiệt hại, được tí nào thì đỡ ít ấy. Bây giờ biển chả có cá nên chẳng đi làm ăn gì được thì phải khó khăn rồi, dân ở đây bây giờ đi làm thuê ở xa, ở các nơi vào vùng Tây nguyên chứ có ai ở nhà đâu.”
Theo VNN online cho biết, trước những khó khăn của bà con ngư dân ngày 9/5/2016 Thủ tướng đã ký quyết định 772/QĐ-TTg để hỗ trợ khẩn cấp cho người dân tại các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế bị ảnh hưởng do hiện tượng hải sản chết bất thường.
Cụ thể, hỗ trợ hộ nông dân, ngư dân, cơ sở nuôi trồng thủy sản bị ảnh hưởng 15kg gạo/người/tháng trong thời gian 1,5 tháng. Hỗ trợ một lần tối đa 5 triệu đồng/tàu đánh bắt ven bờ do phải tạm ngừng ra khơi khai thác hải sản. Đối với các doanh nghiệp, chủ vựa, tàu dịch vụ hậu cần nghề cá … được vay vốn tín dụng với lãi suất thấp nhất và được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% lãi suất, trong thời gian tạm trữ tối đa 6 tháng để thu mua, tạm trữ hải sản từ ngày 05.5-5.6.2016.  Ngoài ra, hải sản khai thác trong vùng biển từ 20 hải lý trở vào bờ thuộc 4 tỉnh, khi cơ quan có thẩm quyền xác nhận không bảo đảm an toàn buộc phải tiêu hủy thì được hỗ trợ không quá 70% giá trị.
Chính quyền hỗ trợ gì
Trả lời câu hỏi về sự giúp đỡ của nhà nước đối với ngư dân theo quyết định 772/QĐ-TTg đã được các địa phương triển khai như thế nào?
Theo ông Giáp cho, ở Quảng bình có cá điểm thu mua cá từ các tàu đánh bắt xa bờ, nhưng người dân thì sợ không dám ăn. Ôngnói:
“Tại địa phương tôi thì bà con nhận được gạo hỗ trợ, còn các tàu cá đánh bắt trực tiếp thì ghe nói mỗi tàu được nhận 1 triệu đồng. Cũng có nghe cái thông tin (hỗ trợ 5 triệu) ấy, nhưng hiện giờ chưa ai được nhận. Tôi và một số người đang chờ xem họ có cấp thật hay không, hay chỉ là họ hứa cho qua.”
Ông Hoa cho biết:
“Cũng nghe thấy đài báo nói thế nhưng vấn đề thực hiện thì vẫn chưa thấy gì, mới chỉ thấy được cấp 15kg gạo/tháng cho một khẩu trong một tháng rưỡi. Còn chuyện tiền bạc thì vẫn chưa thấy gì.”
Dưới nhan đề “Quảng Bình: Chính quyền chưa hỗ trợ người dân như lời hứa”, báo Dân luận online cho biết: “Trăm nghe không bằng một thấy. Bộ NN&PTNT thông báo là đã cấp giấy chứng nhận nguồn gốc cho các ngư dân đánh bắt thủy hải sản xa bờ ở các tỉnh miền Trung. Đặc biệt, VTV có đưa tin là các loại thủy hải sản sau khi cấp giấy chứng nhận nguồn gốc đã được người dân tin dùng trở lại. Nhưng khi phóng viên Dân Luận đến đây thì sự thật không phải như thế.” Theo đó, các ngư dân ở bến cá thuộc cửa biển Sông Gianh xã Nhân Trạch – huyện Bố Trạch – Quảng Bình đều cho hay họ chưa nhận được thông tin về giấy chứng nhận cá sạch mà lãnh đạo địa phương thông báo.
Theo thông tin hướng dẫn của cơ quan chính phủ về chương trình trợ giúp cho ngư dân ở 4 tỉnh miền Trung, chúng tôi đã liên lạc tới UBND của 4 tỉnh này để tìm hiểu thì hầu hết bị từ chối cung cấp thông tin. Theo sự chỉ dẫn, chúng tôi đã liên lạc tới ông Hoài, một chuyên viên của UBND Tỉnh Quảng bình. Ông này cho biết:

Nguyện vọng của tôi và bà con là trong lúc bà con không đi làm được, thì yêu cầu nhà nước phải hỗ trợ cho người dân.
- Ông Hoa, ngư dân ở Hà Tĩnh

“Bây giờ tôi đang làm việc đó nhưng tôi không có chức năng cung cấp thông tin, việc đó là quyền của lãnh đạo tôi chỉ là chuyên viên thôi. Đây không phải là quyền và nhiệm vụ của tôi. ”
Trước thực trạng ngư dân không được nhà nước trợ giúp kịp thời, trong một tâm trạng lo lắng, ông Giáp bày tỏ sự hy vọng của mình:
“Tất cả mọi thứ đều trông chờ vào biển, bây giờ biển như thế thì không có ăn là chuyện đương nhiên rồi. Mới có một tháng thì như thế này, thì thêm 2-3 tháng nữa thì dứt khoát phải có chuyện rồi. Chuyện hứa hẹn của Nhà nước thì nói chung là cũng không tin tưởng nhiều lắm, tuy vậy bà con vẫn còn hy vọng vào cái gì đấy. Riêng tôi thì nghĩ cứ để họ hy vọng, còn cái gì đến thì nó sẽ phải đến thôi.”
Còn ông Hoa tỏ ý nghi ngờ về sự trợ giúp này. Ông nói:
“Chuyện Nhà nước hứa hẹn sẽ hỗ trợ 5 triệu thì tôi nghĩ rằng đây là họ nhằm giải quyết vấn đề tình thế để cho im bặt. Rồi mọi sự rồi cũng sẽ qua đi, tức là họ làm như thế để nhẹ bớt các vấn đề.”
Tuy vậy, trước những khó khăn trong cuộc sống của người dân vùng biển 4 tỉnh miền Trung trong lúc nàyhiện tại, ông Hoa vẫn đề đạt các nguyện vọng của mình. Ông bày tỏ:
“Bây giờ dân rất lo lắng, hoang mang vì không biết cuộc sống của mình sẽ đi về đâu. Nguyện vọng của tôi và bà con là trong lúc bà con không đi làm được, thì yêu cầu nhà nước phải hỗ trợ cho người dân. Không phải là một tháng, hai tháng không chỉ là chuyện gạo, mà còn chuyện cho con cái học hành, vấn đề chi tiêu khác để đảm bảo an sinh cuộc sống.”
Nhà báo Lâm Hùng báo Lao động viết rằng, biển là không gian, là nguồn sống của hàng triệu ngư dân miền Trung. Nhưng thảm nạn cá chết xảy ra hơn 1 tháng qua khiến cả ngư dân đi biển lẫn người kinh doanh trên bờ điêu đứng theo. Biển bạc bây giờ không còn yên ả bình thường như xưa nữa, biển bây giờ không còn cho ngư dân miếng cơm manh áo. Ngư dân đã bị giằng mất manh áo miếng cơm, tới đây không biết lấy gì để sinh sống. Và ai sẽ là người trả lời cho họ?