Khai báo là quyền và cũng là nghĩa vụ của bị cáo, nên nếu khai, bị cáo Châu Thị Thu Nga phải chịu trách nhiệm về lời khai của mình. Nhiều vụ án được mở rộng điều tra từ lời khai tại phiên tòa.
Cựu ĐBQH Châu Thị Thu Nga tại tòa. Ảnh: T.NGUYỆT
Tình tiết bị cáo Châu Thị Thu Nga – nguyên đại biểu Quốc hội, tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn đầu tư xây dựng nhà đất Housing Group – hai lần xin khai về khoản 1,5 triệu USD “chạy” đại biểu Quốc hội nhưng đều bị chủ tọa nhắc nhở “không nằm trong phạm vi xét xử của vụ án” đặt ra vấn đề tòa có quyền không cho bị cáo khai báo tại phiên tòa hay không?
“Khai báo là quyền và nghĩa vụ của bị cáo”
Đó là ý kiến của thạc sĩ Trần Thanh Thảo, giảng viên khoa Luật hình sự Trường đại học Luật TP.HCM.
Theo ông Thảo, số tiền 1,5 triệu USD được xác định là tiền do bị cáo chiếm đoạt mà có. Việc làm rõ bị cáo đã sử dụng số tiền chiếm đoạt của các khách hàng mua dự án vào việc gì là rất cần thiết.
Bởi làm rõ được đường đi của số tiền này thì mới xác định được số tiền đi đâu và có cơ hội thu hồi lại số tiền này để khắc phục hậu quả vụ án.
Luật không cấm các bị cáo khai, nếu lời khai đó không làm tiết lộ bí mật an ninh quốc gia. Do đó, việc hội đồng xét xử (HĐXX) ngắt lời không để bị cáo khai là không đúng quy định của pháp luật.
Bởi lời khai này không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ của bị cáo, nó giúp cho việc làm rõ bản chất của vụ án cũng như những tình tiết liên quan.
“Đặt tình huống những lời khai này có thể phục vụ cho việc mở rộng vụ án thì càng cần thiết phải để bị cáo thực hiện quyền của mình”, thạc sĩ Thảo cho biết.
Trong khi đó, một đại biểu Quốc hội cho rằng lời khai của bị cáo tại phiên tòa nếu liên quan đến vụ án thì cần phải để bị cáo nói hết. Hàng trăm vụ án đã đưa ra xét xử nhưng tòa phải hoàn trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung đều do lời khai của bị cáo xuất hiện thêm tình tiết mới phải được làm rõ.
Dẫn chứng mới nhất là trong phiên xét xử vụ án Trương Hồ Phương Nga và Nguyễn Đức Thùy Dung (lừa đảo chiếm đoạt tài sản của ông Cao Toàn Mỹ) thì HĐXX đã tạo điều kiện để các bị cáo được khai hết, kể cả chi tiết về hợp đồng tình dục.
HĐXX cũng cho thẩm tra các lời khai này ngay tại phiên tòa đối với người bị hại, tòa cũng triệu tập người liên quan đến để làm rõ các tình tiết mới, các lời khai mới này.
Khi phiên tòa xét xử Trương Hồ Phương Nga kết thúc, phó chánh án TAND tối cao đã trả lời trên truyền thông rằng đó là một phiên tòa theo hướng cải cách tư pháp.
Các bị cáo được quyền khai báo, còn việc xem xét đối chiếu các lời khai, làm rõ các tình tiết này là của những người tiến hành tố tụng.
“Việc không cho bị cáo Châu Thị Thu Nga khai về khoản tiền 1,5 triệu USD là không đúng quy định pháp luật”, vị này cho biết.
Rất nhiều vụ án được mở rộng từ lời khai tại tòa!
Đó là khẳng định của ông Vũ Phi Long, nguyên phó chánh tòa hình sự TAND TP.HCM, về việc sử dụng lời khai của các bị cáo tại phiên tòa để mở rộng vụ án.
“Trong quá trình xét xử, TAND TP.HCM cũng đã hoàn trả hồ sơ nhiều vụ án để điều tra bổ sung vì cần làm rõ những tình tiết trong lời khai của bị cáo. Thẩm phán cần phải để cho bị cáo khai hết ý của mình và theo quy định thì bị cáo phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời khai đó”, ông Long nói.
Đồng thời, ông Long nói thêm trong bối cảnh chống tham nhũng như hiện nay thì lời khai của các bị cáo là đáng quý, nó có thể dẫn dắt đến những vấn đề lớn hơn ngoài phạm vi của vụ án.
Việc xác minh lời khai không quá khó đối với các cơ quan tiến hành tố tụng.
Về việc TAND TP Hà Nội cho rằng bởi các lời khai về việc chạy đại biểu Quốc hội đã được đối chiếu nên lời khai tại phiên tòa này là không cần thiết cũng nhận được ý kiến của các vị chuyên gia.
Theo một đại biểu Quốc hội thì lời khai “chạy” vào Quốc hội là khó tồn tại. Bởi người trực tiếp bỏ lá phiếu bầu đại biểu Quốc hội là các cử tri, do đó nếu đại biểu Quốc hội “chạy” cử tri là khó thuyết phục. Còn nếu có một lời khai nào khác về cách thức để lọt qua các vòng hiệp thương thì cũng nên xem xét kỹ.
Chuyên gia pháp lý nói gì về việc này?
LS NGUYỄN HỒNG HÀ, Phó Chủ nhiệm đoàn LS tỉnh Khánh Hòa:
Tòa tự giới hạn mình
Tôi cho rằng tòa án đã tự giới hạn quyền tư pháp của mình khi xét xử trong vụ án đặc biệt quan trọng này, có dấu hiệu bỏ lọt người, lọt tội về hành vi tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng (đưa và nhận hối lộ). Vì chính cáo trạng thể hiện nội dung bà Nga đã có lời khai tại cơ quan điều tra là trong 157 tỉ đồng nói trên, bà đã chi 47,5 tỉ đồng để “chạy” dự án và ứng cử ĐBQH.
Kết luận điều tra thì quy kết bà đã chi 1,5 triệu USD (tương đương khoảng 30 tỉ đồng) để “chạy” làm ĐBQH. Trong giai đoạn điều tra, truy tố vụ án này đã thể hiện còn có dấu hiệu về tội tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng và chưa có quyết định khởi tố vụ án.
Nhưng các cơ quan tố tụng hiện nay (theo báo nêu) cho rằng “thời hạn điều tra đã hết, cơ quan điều tra đã ra quyết định tách hành vi này để điều tra và xử lý ở giai đoạn 2 của vụ án” là không đúng.
Bởi luật tố tụng không có quy định tách hành vi xử lý sau, luật chỉ quy định tách hoặc nhập vụ án đã khởi tố. Việc không cho luật sư hỏi, không cho bị cáo khai báo về hành vi “chạy” là xử cắt khúc, tước bỏ quyền khai báo, mất cơ hội làm sáng tỏ sự thật vụ án.
Nói cách khác, HĐXX đã vi phạm nguyên tắc xác định sự thật của vụ án, vi phạm nguyên tắc tranh tụng khi xét xử.
Nếu công khai, dân chủ, minh bạch trong xét xử, HĐXX phải để bị cáo khai báo, cung cấp tài liệu chứng cứ có liên quan đến hành vi đang bị truy tố, xét xử hoặc tạo điều kiện để bị cáo tự thú, đầu thú về hành vi phạm tội khác chưa bị phát hiện, khởi tố.
Nếu có căn cứ, HĐXX hoàn toàn có thẩm quyền quyết định trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung hoặc quyết định khởi tố vụ án về hành vi tham nhũng để xử lý nghiêm minh. Đây cũng là tình tiết giảm nhẹ đặc biệt cho bị cáo khi họ ăn năn hối cải, tự nguyên khai báo.
Việc xử cắt khúc như vậy cho thấy tòa án chưa thực hiện hết quyền tư pháp mà Hiến pháp và BLTTHS đã trao quyền bảo vệ công lý.
LS NGUYỄN VĂN ĐỨC, Đoàn LS TP Cần Thơ:
Không đúng tinh thần cải cách tư pháp
Theo tôi, việc chủ tọa phiên tòa nhắc nhở bị cáo Nga để không được khai hoặc hạn chế nội dung khai báo có liên quan đến số tiền 1,5 triệu USD “chạy” vào ĐBQH tại phiên tòa xét xử công khai là chưa ổn. Bởi vì số tiền này là một phần tiền nằm trong tổng giá trị 348 tỉ mà bị cáo đã chiếm đoạt.
Có hai trường hợp có thể xảy ra.
Thứ nhất, cơ quan tiến hành tố tụng đã có quyết định khởi tố vụ án, nội dung có liên quan đến khoản tiền 1,5 triệu USD, thì việc tòa án hạn chế nội dung khai báo tại tòa là phù hợp. Vì nếu khai báo tại phiên tòa xét xử công khai sẽ ảnh hưởng đến bí mật điều tra và sẽ gây khó khăn cho cơ quan điều tra, được quy định tại Điều 214 BLTTHS năm 2003 (quy định không được tiết lộ bí mật điều tra).
Thứ hai, cơ quan tiến hành tố tụng chưa có quyết định khởi tố vụ án, nội dung có liên quan đến khoản tiền 1,5 triệu USD mà thẩm phán hạn chế hoặc không cho bị cáo khai báo là chưa đúng. Trong khi tôi được biết, hiện nay chưa có quyết định khởi tố.
Tòa án cần làm rõ số tiền bị cáo đã chiếm đoạt sử dụng vào mục đích gì để khắc phục trả cho bị hại là cần thiết, trên cơ sở phù hợp với quy định pháp luật; triệu tập thêm người tham gia tố tụng (nhận 1,5 triệu từ việc phạm tội mà có) để làm rõ.
Ngoài ra cần làm rõ đối với số tiền 1,5 triệu USD, nếu có đủ căn cứ việc đưa và nhận hối lộ thì tòa án có quyền khởi tố vụ án được quy định tại Điều 13 BLTTHS năm 2003.
Việc HĐXX hạn chế nội dung hỏi của LS và nội dung trả lời của bị cáo là vi phạm tinh thần cải cách tư pháp mà Nghị Quyết 49-NQ/TW ngày 02/06/2005 đã đưa ra, ảnh hưởng không tốt đến dư luận đối với vấn đề có tính thời sự.
T. TÙNG ghi
(Theo tinbiendong)
No comments:
Post a Comment